ترانسها و استابلایزرهای برق جزء دستگاههای حفاظت کننده و تنظیم کننده جریان انتقال برق محسوب میشوند. دلایل استفاده از ترانس و استابلایزر برق بیشتر به حفاظت از وسایل و دستگاههای برقی در برابر نوسانات ناخواسته جریان برق بر میگردد. در این مطلب سعی داریم به نقش ترانسها و دستگاه استابلایزر بپردازیم و به همچنین دلایل استفاده از آنها نگاهی دقیقتر بیندازیم.
دلایل استفاده از ترانس و استابلایزر برق به خاطر توانایی این دستگاهها در ایجاد یک ولتاژ برق کنترل شده و ثابت است. وجود ولتاژ برق در یک محدوده خاص و ثابت برای عملکرد صحیح دستگاههای الکترونیکی ضروری است. از طرف دیگر نوسان ولتاژ برق میتواند آسیبهای جدی به وسایل و دستگاههای برقی وارد نماید. به طور کلی میتوان دلایل زیر را برای اهمیت استفاده از ترانس و دستگاه استابلایزر برق بیان نمود:
- حفظ عملکرد دستگاههای حساس
- افزایش طول عمر وسایل و دستگاههای برقی
- جلوگیری از آسیب ناگهانی به وسایل و دستگاههای برقی
- جلوگیری از آسیب به اطلاعات (دیتا سنترها و کامپیوترها).
- کاهش قابل توجه خسارات مادی
- ایجاد یک محیط ایمن (فضای کار و خانه).
استفاده از استابلایزر برق موجب افزایش ایمنی محیط کار میشود.
ترانس برق
ساختار ترانس برق بسیار سادهتر از دستگاه استابلایزر است. در واقع از ترانس (ترانسفورماتور ولتاژ) در طراحی و تولید استابلایزرهای برق ساده استفاده میشود که به ترانس اتوماتیک نیز معروف هستند. استابلایزرهای برق رلهای از نوع ترانس اتوماتیکاند که برای محافظت از وسایل برقی خانگی و اداری استفاده میشوند. میزان تصحیح ولتاژ در استابلایزرهای رلهای در یک بازه اختلاف ولتاژ 10+ و 10- صورت میگیرد. در نتیجه قابلیت استفاده برای دستگاههای بزرگ و حساس را ندارند.
یکی از دلایل استفاده از استابلایزرهای برق توانایی این دستگاهها در تنظیم سریع و دقیق ولتاژ برق دچار اختلال است. در نتیجه میتوانند عملکرد دستگاههای حساس صنعتی، پزشکی، مخابراتی، مراکز پردازش داده (دیتا سنترها) و … را در حد بالا و بدون اختلال تضمین نمایند. استابلایزرهای برق توانایی بسیار بیشتری نسبت به ترانسهای اتوماتیک در واکنش سریع به تغییر ولتاژ برق دارند و میتوانند در کسری از ثانیه ولتاژ خروجی را روی یک عدد خاص تنظیم نمایند.
عوامل مختل کننده جریان برق
در حال حاضر عواملی که میتوانند پایداری شبکه برق را با اختلال و نوسان ولتاژ برهم بزنند زیاد هستند. بنابراین وجود این عوامل عمده دلیل استفاده از استابلایزر برق در زمینههای مختلف مرتبط با برق است. عوامل طبیعی مانند رعد و برق، زلزله، سیل و … جزو مواردی هستند که نمیتوان به طور صد درصد مانع تاثیر آنها شد. از طرفی اختلالاتی که مربوط به خود شبکه برق هستند (خراب شدن و فرسودگی) همواره وجود دارند.
همچنین در برخی مواقع سرعت افزایش تعداد واحدها و مصرفکنندگان شبکه برق بسیار بیشتر از سرعت ارتقا و تامین منابع شبکه است. این مورد در چند سال اخیر در کشور ما به خوبی مشهود و ملموس است. در این حالت فشار زیادی به شبکه برق وارد میشود که اختلالاتی چون دامنه زیاد نوسانات ولتاژ برق و قطعیهای مکرر را در پی دارد. در چنین شبکه برقی عدم استفاده از استابلایزر برق به معنی متحمل شدن خسارات مادی فراوان است. در حال حاضر انواع مختلفی از ترانسها و استابلایزرهای برق موجود هستند که میتوان بسته به نیاز (خانگی، صنعتی و …) اقدام به تامین آنها نمود.
جمع بندی
در کل باید گفت دلایل استفاده از ترانس و استابلایزر به خاطر نقش حیاتی این دستگاهها در حفظ عملکرد و حفاظت از وسایل برقی در برابر نوسانات ولتاژ برق است. همچنین عوامل زیادی وجود دارند که پایداری شبکه برق را با مشکل روبرو میکنند که غالبا ما کنترلی بر روی آنها نداریم. در نتیجه استفاده از ترانس و استابلایزر برق میتواند مطمئنترین اقدام در جلوگیری از صدمات ناشی از نوسانات ولتاژ برق باشد.
