یو پی اس (UPS) یا منبع ذخیره دائمی برق یک دستگاه الکتریکی بسیار کارآمد برای تامین مداوم برق در زمان قطع برق و یا نوسانات ناگهانی ولتاژ است. این دستگاه امروزه در تمام صنایع، کاربردها و حتی نیازهای روزمره مردم وارد شده است.
یوپی اس با اسم های دیگری چون دستگاه برق اضطراری و منبع برق اضطراری نیز می شناسند.
در ایران اکثرا از دستگاه یوپی اس در بانک ها ، بیمارستان ها یا ادارات و سازمانهایی که نیاز به تامین برق دائمی دارند استفاده میشود.
امروزه کمتر سازمان یا شرکتی را بدون یو پی اس میبینید. کمتر خانه ای بدون یوپی اس است. (البته برای مجتمع های بزرگ که برق آسانسور و سیستم های امنیتی نباید قطع شود) کمتر دفتر کاری خالی از یک عدد یو پی اس های 1500 ولت آمپری زیبا و کارآمد است. یوپی اس جزئی از لوازم اساسی زندگی با نیروی برق است.
همه یوپی اس ها دارای بخشهای به شرح، یکسو کننده و ترانس کاهنده ورودی، باتری قابل شارژ برای ذخیره برق، مدار یا بورد کنترلی و نویز گیری، اینورتر و کلیدهای رله و البته کلیدهای ایمنی فیوز و پورت های خروجی و فن خنک کننده و نمایشگر وضعیت برق باتری و شارژ باقی مانده و وضعیت شارژ-تخلیه باتری یو پی اس است. مدارهای اغلب یوپی اس های امروزی آنلاین است تا بهترین حفاظت را ارائه دهد.
برای مصارف عادی که شاید نیمی از مصارف را تشکیل میدهد، یو پی اس های 500 تا 2000 ولت آمپر بیشترین استفاده را دارند و قیمت آنها از 400 تا 1.5 میلیون تومان متغیر است که 3 تا 5 سال دوام دارند و معمولا تا 2 ساعت میتوانند برق لوازم مصرفی را تامین کنند.
انواع مختلفی از یو پی اس وجود دارد که عمدتا در باتری و قدرت آن و هم در مدار مورد استفاده با هم تفاوت دارند. امروزه بطور عمده از یوپی اس های آنلاین استفاده می شود چرا که درجه حفاظت خوبی را فراهم میآورند. یو پی اس ها از درجه ایمنی خوبی هم برخوردارند. یعنی احتمال بروز اتصال کوتاه و یا شارژ ناگهانی برق در مدار و یا هر نوع خطر برقی دیگر در یک یو پی اس استاندارد و با کیفیت صفر است.
کیفیت قطعات و بویژه باتری در انواع اروپایی و برخی انواع چینی بسیار خوب است. باتری ها که قلب یوپی اس به حساب می آیند بسته به ضخامت باتری در سه کلاس قرا میگیرند که ضخیم ترین باتری ها مربوط به کلاس L است. بیشتر باتری ها از نوع تک سلولی اند ولی انواع دو سلولی نیز وجود دارند. قیمت معمول برای یک UPS با ذخیره 2 تا 4 ساعت و حدود 500 تا 1000 ولت آمپر توان، حدود 500 هزار توامن است. انواع صنعتی تا 10 میلیون تومان هم وجود دارد.
یک یو پی اس بطور کلی شامل یک یکسو کننده و ترانس کاهنده ولتاژ ، یک باتری تک یا دو سلولی، بورد کنترلی و نویز گیر، اینورتر و کلید رله مدار بای پس است. بطور معمول امروزه بیشتر UPS ها دارای مدار آنلاین هستند یعنی برق اینورتر و یکسوکنننده از خود باتری دریافت میشود . یوپی اس ها مقادیری حرارت ، نویز صوتی ایجاد میکنند که استفاده از آنها را در برخی کاربردها محدود میکند. انواع ترانس بیس یوپی اس هم وجود دارد که دارای نویز و حرارت زیادی هستند و معمولا کمتر استفاده میشوند بویژه اینکه عمر این نوع UPS ها کمتر است.
UPS هایی که برای کاربردهای معمولی استفاده میشوند از نوع آنلاین با باتری تک سلولی سرب -اسید و یا نیکل -کادمیوم و توان 500 تا 2000 آمپر متر اند که قیمت 500 تا 1 میلیون تومان را دارند. یوپی اس های بزرگتر دارای توان بیشتر و غالبا کیفیت برق خروجی بالاتر هستند.
